බැළලිය තැඹිලි ගහ වටා තිබූ පස් කන්දට බර දී ඇලවුනාය. කලින් දින රාත්රී පැටව් තිදෙනෙක් බිහිකල ඈ තාප්පයක් මතින් යාමට හෝ ගොස්, බඩ මැදින්ම දරුණු තුවාලයක් ඇතිකරගෙන සිටියාය.
පැලුණු තැනින් බඩවැල් කොටස් එළියට ඇදෙමින් තිබිණ. ඉතා අමාරුවෙන් මාත්
අප්පච්චීත් විසින් පෝර බෑගයකට රුවා ගත් බැළලිය, මාත් අපේ ගෙදර ඇත්තනුත් විසින් පශු
වෛද්යවරයකු වෙත ගෙන ගියෙමු.
කාරුණික වෛද්යවරයා ඇයව සිහි නැති කොට, පරිස්සමින් පැලුණු තැන එක්කොට මසා, කෑමට දමා දෙන්නට යැයි බෙහෙත්ද නියම කලේය. පැටවුන්ගෙන් ටික දිනකට වෙන් කර තබන ලෙස උපදෙස් ලැබුණේ බෙහෙත් වල සැර නිසා විය හැක. අප ගෙදර ආවේ දිනක් වියැති අසරණ පැටවුන් තිදෙන බලාගන්නේ කෙළෙසකදැයි කල්පනා කරමිනි.
එවකට දෙවැනි දරුවා කුසට විත් ගෙදර ඇත්තන්ට මාස තුන හතරක් වන්නට ඇත. ලොකු දරුවා නාවන්නට ඇගේ පියා සාදවා දෙන ලද බංකුව කුස්සිය මුල්ලේ තියා වාඩිගත් ඈ, දියකර පිටිකිරි බඳුනක් සාදා කුඩා පහන් තිරයකින් වරකට එකා බැගින් ගෙන අර කුඩා පැටවුන්ට පෙවීය. දිනකට කිහිප වරක් බැගින් කල මේ කාරිය නිමවූයේ බැළලිය තරමක් සුවපත් වී කිරි දෙන්නට සුදුසු තත්වයට පැමිණුනු පසුවයි. ඉල්ලා හෝ කතාකොට කෑම ඉල්විය නොහැකි අසරණ සතුන්ට කෑම බීම ලබාදීම, ආත්ම සියයක් ආයු, වර්ණ, සැප, බල, ලැබෙන්නට හේතු වන බව "දක්ඛිණ විභංග" සූත්ර විග්රහයකදී මා අසා ඇත.
තම දෑතින් ඉතා අලංකාර ලෙස නිම කල සිවුරු ද්වය තෙවරක්ම බුදුන් වහන්සේ විසින් ප්රතික්ෂේප කරන ලද්දේ ප්රජාපතී ගෝතමිය බෙහෙවින් දුක්වූවාය. එම සිවුරු සංඝයා වහන්සේලා වෙත පූජා කල මැනවැයි වදාලේ, දානය වුවද ඇල්මක් හරහා සිදු නොකල මනා නිසා විය හැක. කිරිමවුන් ලෙස සිදුහත් කුමරා රැක බලා ගත් අයුරු මෙනෙහි කරමින් ආනන්ද හිමියන් කල ඇවිටිල්ල නිසා ප්රජාපතී ගෝතමිය වෙනුවෙන් "දක්ඛිණ විභංග" සූත්රය දේශනා කල බව ප්රකටය. සිදුහත් කුමරාට පස් දිනක් බාල වූද, තම කුසින් වැදුවාවූද, නන්ද කුමරුවන් කිරි මවුන්ට භාර දී, තමන්ගේම දරුවා සේ සිදුහත් කුමරුන් රැක බලාගත් ප්රජාපතී ගෝතමිය අවසානයේ බුද්ධ ශාසනයේ පළමු භික්ෂූණී උපසම්පදා පදවියෙන් පිදුම් ලබන්නට වාසනාවන්ත වූවාය. අෂ්ට ගරුධර්ම පිලිගනිමැයි ප්රතිඥා දුන් පසු, ඇය ඒ ලැබුයේද සිදුහත් කුමරුන්ගේ කිරිමවුන් වූ පිනින්ම නොව, සෝතාපන්න වී සිටියද, යොදුන් ගනන් දුර ගෙවා ඉදිමුණු පාදයෙන්, දූවිලි වැකුණු දෙපයින් විත් කල ඉල්ලීම් දෙවරක්ම ප්රතික්ෂේප වුණු නිසා දොම්නස්ව කඳුලැල් සලා ඉදිමුණු දෑසින්ද යුතුව කල උත්සාහයන් නිසාය.
තම කුසෙන් වැදූ දරුවන් නොවූවාට දරුවන් කෙරෙහි වූ මහත්ම ආදරයෙන් දරුවන් රකිනා මව් වරුන්ද, ඔවුනට සෙනෙහසින් හරි මග කියාදී සිප් සතර බෙදා දෙන ගුරු මවුන්ද මා සිහිපත් කරන්නේ අප්රමාණ භක්තියකිනි. කුසල අකුසල කර්මයන් හෝ වෙන අන් යම් හේතුවක් නිසා උපතින් කායික හෝ මානසික වශයෙන් වෙනස් දරුවන් කිසිත් අඩුවක් නොකොට සිය ශක්ති ප්රමාණයෙන් රැක ගන්නා මව්වරුන් ගැන පුවත් පත් වාර්ථා තුලද, දන්නා අඳුනන මිනිසුන් අතරද දුලබ නොවේ. මේ කාරිය කොතරම් නම් දුෂ්කරද? එමෙන්ම ඒ කොපමණ ශ්රේෂ්ඨද? එය දයාර්ද්ර වූ ස්නේහයයෙන් පිරි සිතකටම කල හැකි කාරියක්ම බව පමණක් දකිමි. අවසන් විනිශ්චයේදී ගෲෂා දරුවා අතහැරියේද දරුවාටම ආදරයෙනි.
බිලිඳු මුවින් මව් දෙතන උරා බිව්
කිරි සයුරට කල ගුණ පිදුණේයා
ප්රජාපතී මාතා දුන් සෙවණට
මෙසඳ එමව් බුදු පුත් සෙවණේයා
මිණිමුතු මිරිවැඩි සළුපිළි බරණින්
එසඳ එමව් කුමරුන් සරසායා
උතුම් මෙතුන් ලොව කසාවතින් යළි
මෙසඳ එපුත් කිරි මව් සරසායා
සුමියුරු තෙපුලින් නැළවිලි කවකින්
එසඳ එමව් තම පුත් නලවායා
මෙසඳ එමව්හට බුදුබණ පදයෙන්
නිවන්පුරේ රන්දොර හැරුණේයා
bilindu muwin maw
සොයාගන්නට ඉතා අපහසු ගීතයක් වූ මෙය සොයා, සුමට ලෙස කැසට් පටියෙන් ඩිජිටල් තාක්ෂණයට නගා, අප හා බෙදා හදා ගත් ආචාර්ය නිමල් රත්නායක මහතාට ගෞරව පූර්වක ස්තූතිය.
Read More!
කාරුණික වෛද්යවරයා ඇයව සිහි නැති කොට, පරිස්සමින් පැලුණු තැන එක්කොට මසා, කෑමට දමා දෙන්නට යැයි බෙහෙත්ද නියම කලේය. පැටවුන්ගෙන් ටික දිනකට වෙන් කර තබන ලෙස උපදෙස් ලැබුණේ බෙහෙත් වල සැර නිසා විය හැක. අප ගෙදර ආවේ දිනක් වියැති අසරණ පැටවුන් තිදෙන බලාගන්නේ කෙළෙසකදැයි කල්පනා කරමිනි.
එවකට දෙවැනි දරුවා කුසට විත් ගෙදර ඇත්තන්ට මාස තුන හතරක් වන්නට ඇත. ලොකු දරුවා නාවන්නට ඇගේ පියා සාදවා දෙන ලද බංකුව කුස්සිය මුල්ලේ තියා වාඩිගත් ඈ, දියකර පිටිකිරි බඳුනක් සාදා කුඩා පහන් තිරයකින් වරකට එකා බැගින් ගෙන අර කුඩා පැටවුන්ට පෙවීය. දිනකට කිහිප වරක් බැගින් කල මේ කාරිය නිමවූයේ බැළලිය තරමක් සුවපත් වී කිරි දෙන්නට සුදුසු තත්වයට පැමිණුනු පසුවයි. ඉල්ලා හෝ කතාකොට කෑම ඉල්විය නොහැකි අසරණ සතුන්ට කෑම බීම ලබාදීම, ආත්ම සියයක් ආයු, වර්ණ, සැප, බල, ලැබෙන්නට හේතු වන බව "දක්ඛිණ විභංග" සූත්ර විග්රහයකදී මා අසා ඇත.
තම දෑතින් ඉතා අලංකාර ලෙස නිම කල සිවුරු ද්වය තෙවරක්ම බුදුන් වහන්සේ විසින් ප්රතික්ෂේප කරන ලද්දේ ප්රජාපතී ගෝතමිය බෙහෙවින් දුක්වූවාය. එම සිවුරු සංඝයා වහන්සේලා වෙත පූජා කල මැනවැයි වදාලේ, දානය වුවද ඇල්මක් හරහා සිදු නොකල මනා නිසා විය හැක. කිරිමවුන් ලෙස සිදුහත් කුමරා රැක බලා ගත් අයුරු මෙනෙහි කරමින් ආනන්ද හිමියන් කල ඇවිටිල්ල නිසා ප්රජාපතී ගෝතමිය වෙනුවෙන් "දක්ඛිණ විභංග" සූත්රය දේශනා කල බව ප්රකටය. සිදුහත් කුමරාට පස් දිනක් බාල වූද, තම කුසින් වැදුවාවූද, නන්ද කුමරුවන් කිරි මවුන්ට භාර දී, තමන්ගේම දරුවා සේ සිදුහත් කුමරුන් රැක බලාගත් ප්රජාපතී ගෝතමිය අවසානයේ බුද්ධ ශාසනයේ පළමු භික්ෂූණී උපසම්පදා පදවියෙන් පිදුම් ලබන්නට වාසනාවන්ත වූවාය. අෂ්ට ගරුධර්ම පිලිගනිමැයි ප්රතිඥා දුන් පසු, ඇය ඒ ලැබුයේද සිදුහත් කුමරුන්ගේ කිරිමවුන් වූ පිනින්ම නොව, සෝතාපන්න වී සිටියද, යොදුන් ගනන් දුර ගෙවා ඉදිමුණු පාදයෙන්, දූවිලි වැකුණු දෙපයින් විත් කල ඉල්ලීම් දෙවරක්ම ප්රතික්ෂේප වුණු නිසා දොම්නස්ව කඳුලැල් සලා ඉදිමුණු දෑසින්ද යුතුව කල උත්සාහයන් නිසාය.
තම කුසෙන් වැදූ දරුවන් නොවූවාට දරුවන් කෙරෙහි වූ මහත්ම ආදරයෙන් දරුවන් රකිනා මව් වරුන්ද, ඔවුනට සෙනෙහසින් හරි මග කියාදී සිප් සතර බෙදා දෙන ගුරු මවුන්ද මා සිහිපත් කරන්නේ අප්රමාණ භක්තියකිනි. කුසල අකුසල කර්මයන් හෝ වෙන අන් යම් හේතුවක් නිසා උපතින් කායික හෝ මානසික වශයෙන් වෙනස් දරුවන් කිසිත් අඩුවක් නොකොට සිය ශක්ති ප්රමාණයෙන් රැක ගන්නා මව්වරුන් ගැන පුවත් පත් වාර්ථා තුලද, දන්නා අඳුනන මිනිසුන් අතරද දුලබ නොවේ. මේ කාරිය කොතරම් නම් දුෂ්කරද? එමෙන්ම ඒ කොපමණ ශ්රේෂ්ඨද? එය දයාර්ද්ර වූ ස්නේහයයෙන් පිරි සිතකටම කල හැකි කාරියක්ම බව පමණක් දකිමි. අවසන් විනිශ්චයේදී ගෲෂා දරුවා අතහැරියේද දරුවාටම ආදරයෙනි.
බිලිඳු මුවින් මව් දෙතන උරා බිව්
කිරි සයුරට කල ගුණ පිදුණේයා
ප්රජාපතී මාතා දුන් සෙවණට
මෙසඳ එමව් බුදු පුත් සෙවණේයා
මිණිමුතු මිරිවැඩි සළුපිළි බරණින්
එසඳ එමව් කුමරුන් සරසායා
උතුම් මෙතුන් ලොව කසාවතින් යළි
මෙසඳ එපුත් කිරි මව් සරසායා
සුමියුරු තෙපුලින් නැළවිලි කවකින්
එසඳ එමව් තම පුත් නලවායා
මෙසඳ එමව්හට බුදුබණ පදයෙන්
නිවන්පුරේ රන්දොර හැරුණේයා
සොයාගන්නට ඉතා අපහසු ගීතයක් වූ මෙය සොයා, සුමට ලෙස කැසට් පටියෙන් ඩිජිටල් තාක්ෂණයට නගා, අප හා බෙදා හදා ගත් ආචාර්ය නිමල් රත්නායක මහතාට ගෞරව පූර්වක ස්තූතිය.